Vanaf 1 juli 2015 moeten werkgevers een transitievergoeding betalen aan alle werknemers van wie de arbeidsovereenkomst ten minste 24 maanden heeft geduurd en op initiatief van de werkgever wordt beëindigd of niet wordt verlengd. Die regeling heeft onmiddellijke werking. In de aanloop naar 1 juli 2015 zijn echter twee overgangsproblemen opgekomen. Oplossingen zijn in de maak.

Overgangsproblemen

Er zijn twee problemen opgekomen in de aanloop naar 1 juli 2015:

Anti-cumulatie. Het eerste is dat er al allerlei afspraken over ontslagvergoedingen zijn, met vakbonden maar ook met individuele werknemers. Als voor die werknemers die al iets van een ontslagregeling hebben, straks ook een wettelijke transitievergoeding klaar ligt, wat dan? De verwachting is dat cao-partijen en werkgevers daar bij nieuw te maken afspraken wel rekening mee gaan houden, maar wat voor die tijd?

Ontslagen vóór 1 juli 2015. Het tweede probleem is dat veel werkgevers vlak voor 1 juli 2015 zoveel mogelijk proberen om van werknemers af te raken om te voorkomen dat zij vanaf 1 juli 2015 automatisch een transitievergoeding moeten betalen. Onder meer in sectoren waar veel met uitzendkrachten wordt gewerkt en bij seizoenswerkgevers is de verwachting dat daardoor veel mensen vlak voor de zomer op straat komen te staan.

Ad 1. Anti-cumulatie

Er is overgangsrecht in de maak die iets doet aan de samenloop van de transitievergoeding met een afspraken met de vakbonden en de samenloop van de transitievergoeding met een individuele afspraak met een werknemer of de OR.

Ad 1.a. Afspraken met de vakbonden

Voor afspraken met vakbonden geldt dat deze voorgaan op de transitievergoeding: als er zulke afspraken liggen, dan heeft de werknemer geen recht op de transitievergoeding en de regeling in de met de vakbond overeengekomen CAO of sociaal plan blijft dan gelden. Dit is het geval totdat deze afspraken worden verlengd of gewijzigd, maar uiterlijk tot 1 juli 2016.

De regeling geldt ook nog als de arbeidsovereenkomst eindigt op of na 1 juli 2016 maar de procedure bij UWV of kantonrechter is gestart vóór 1 mei 2016. De overgangsregeling is bovendien ook van toepassing wanneer een CAO nawerking heeft of stilzwijgend wordt verlengd. Dat geldt zowel wanneer de betreffende CAO vóór 1 juli 2015 is geëxpireerd als wanneer de CAO tijdens de looptijd van de regeling expireert. Zolang de werkgever aan (de nawerking van) de CAO is gebonden, is hij dus geen transitievergoeding verschuldigd.

Ad 1.b. Individuele afspraken

Bij de andere afspraken kan de werkgever aan de werknemer de keuze voorleggen tussen de afspraak en de transitievergoeding. Dat wil zeggen dat voor afspraken over compensatie bij ontslag die niet met verenigingen van werknemers zijn gemaakt, zoals bijvoorbeeld afspraken in de individuele arbeidsovereenkomst of in regelingen die met de OR zijn afgesproken, de werknemer zelf moet kiezen.

Dit geldt zolang de werknemer rechten aan de desbetreffende afspraken kan ontlenen. De einddatum van 1 juli 2016 is hier niet van toepassing. Individuele afspraken blijven in beginsel dus gewoon bestaan en de werknemers blijft de keuze houden of deze bij ontslag aanspraak hierop maakt of dat deze de wettelijke transitievergoeding wil ontvangen.

Ad 2. Voorkomen ontslaggolf voor de zomer

Om te voorkomen dat ondernemingen de transitievergoeding moeten betalen, worden al allerlei trucs uitgehaald. Zo wordt steeds vaker een jaar contract aangeboden, gevolgd door een contract van 11 maanden. Dan heb je (bijna) de maximale lengte van opvolgende tijdelijke contracten te pakken (dat mag onder de WWZ nog maar 2 jaar zijn) en toch ben je geen transitievergoeding verschuldigd (want de arbeidsovereenkomst heeft geen 24 maanden geduurd). Ook verlengen werknemers de contracten van tijdelijke arbeidskrachten niet om te voorkomen dat zij na 1 juli 2015 over de 24 maanden gaan. Dat leidt tot een golf aan werknemers die dit jaar vlak voor de zomer op straat staat, waar deze werknemers mogelijk eerder nog wel een verlenging zouden hebben gekregen.

Hierover is veel gedoe geweest en er is nog steeds grote onrust en ook verontwaardiging bij de vakbonden. De voorbeelden van bedrijven die honderden werknemers willen ‘lozen’ voordat het 1 juli 2015 is, omdat zij voor deze werknemers anders de transitievergoeding kwijt zijn, staan geregeld in de krant.

Om dergelijke praktijken te voorkomen, heeft minister Asscher drie overgangsmaatregelen aangekondigd:

Allereerst hoeft er geen transitievergoeding te worden betaald als een werkgever bij afloop van een arbeidsovereenkomst de garantie biedt dat de werknemer binnen zes maanden weer bij hem aan de slag kan in een vaste of tijdelijke arbeidsovereenkomst. Het gehele arbeidsverleden kan op een later moment overigens wel weer meetellen voor het recht op en de hoogte van de transitievergoeding.

Daarnaast heeft Minister Asscher voorgesteld dat als op of na 1 juli 2015 een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd wordt aangegaan, voor de berekening van de transitievergoeding slechts wordt uitgegaan van het arbeidsverleden vanaf de ingangsdatum van de overeenkomst voor onbepaalde tijd. Dit is weliswaar ten nadele van de betreffende werknemer, maar hier staat wel tegenover dat die werknemer een contract voor onbepaalde tijd heeft.

Tot slot wordt voorgesteld dat bij berekening van de transitievergoeding arbeidsovereenkomsten die voor 1 juli 2012 zijn afgelopen én elkaar met een onderbreking van meer dan drie maanden hebben opgevolgd (of een kortere termijn, als die op grond van de cao gold) niet meetellen bij de vaststelling van het arbeidsverleden bij de berekening van de transitievergoeding. Bepaalde tijd contracten die elkaar na 1 juli 2012 met een periode van ten hoogste zes maanden hebben opgevolgd, tellen wel mee.
Let op! Dit overgangsrecht is nog maar een voorstel, waarmee geprobeerd wordt het aantrekkelijker te maken voor werkgevers om toch meer werknemers in dienst te houden. Het is nog niet duidelijk of dit ook regel wordt. Dat moet in de komende maanden blijken en tegen die tijd berichten wij daar natuurlijk over.

[Dit artikel is een bewerking van een voordracht die is gehouden tijdens de Fiorens-bijeenkomst “Goed gedrag loont”, op 16 april 2015 in het Muntgebouw te Utrecht.]

Gepubliceerd op 06 mei 2015 door Fiorens
Deel deze publicatie via
Terug naar het overzicht