De ondernemer die voorafgaande aan het nemen van een besluit over, kortgezegd, belangrijke financieel-economische of bedrijfsorganisatorische aangelegenheden binnen de onderneming, dient advies in te winnen bij de OR. Dat staat in artikel 25 van de Wet op de ondernemingsraden (WOR). Bij die aanvraag dient de ondernemer de aanleiding voor of beweegredenen van het (voor)nemen van dat besluit kenbaar te maken, de gevolgen daarvan voor het personeel en de voorgenomen maatregelen die zij daartegen in gedachten heeft. Het advies van de OR moet op een zodanig moment worden gevraagd dat het advies van wezenlijke invloed kan zijn op het te nemen besluit. De ondernemer dient het advies van de OR vervolgens mee te wegen bij het nemen van het (definitieve) besluit. Indien geen advies wordt gevraagd of de OR meent dat de ondernemer diens bezwaren of gerechtvaardigde belangen niet of onvoldoende heeft meegenomen in zijn besluit, dan kan hij tegen het besluit van de ondernemer beroep aantekenen bij de Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam (zie artikel 26 WOR). Die rechtsgang staat ook open indien de OR na het advies bekend is geworden met van belang zijnde feiten en omstandigheden die hij niet in zijn advies heeft betrokken.

“73% van de aanhangig gemaakte zaken wordt ingetrokken.”

 

Heeft het voor de OR zin om naar de Ondernemingskamer te stappen? Kort gezegd luidt het antwoord: ja. 73% van de daar aanhangig gemaakte zaken wordt ingetrokken. De oorzaak van die intrekking is er veelal in gelegen dat de ondernemer (gedeeltelijk) aan de bezwaren van de OR tegemoetkomt, dan wel dat dit aanleiding is opnieuw in gesprek te gaan met de OR. Ook zonder behandeling van de zaak door de Ondernemingskamer blijkt het aanbrengen van een zaak dus vaak nuttig. Daarnaast blijkt dat de Ondernemingskamer de OR in 43% van de niet ingetrokken zaken in het gelijk stelt.

Als de OR in het gelijk wordt gesteld, dan oordeelt de Ondernemingskamer dat de ondernemer bij afweging van de betrokken belangen “in redelijkheid niet tot het bestreden besluit heeft kunnen komen”. Die score is vrij hoog. De zal verband houden met het feit dat de Ondernemingskamer marginaal toetst. Dit houdt in dat de Ondernemingskamer niet op de stoel van de ondernemer mag gaan zitten en dus niet kan bepalen of een ander besluit veel beter zou zijn geweest.

 

Toetsingskader Ondernemingskamer

De Ondernemingskamer toetst eerst:

  • of de ondernemer de OR tijdig, juist en volledig heeft geïnformeerd over het voorgenomen besluit (toepassing van het zorgvuldigheidsbeginsel) en vervolgens
  • of de ondernemer alle kenbare bezwaren en gerechtvaardigde belangen heeft gewogen of meegenomen bij het nemen van het (definitieve) besluit.

Dit laatste betekent dat de ondernemer het advies en het definitieve besluit goed moet beschrijven. De ondernemer zal de bezwaren en gerechtvaardigde belangen van de OR moeten benoemen en hij zal inzichtelijk moeten maken of die van invloed zijn geweest op het besluit en zo nee, waarom niet. In die motivering (motiveringsbeginsel) moet de ondernemer ook blijk geven van de toepassing van

  • het evenredigheidsbeginsel (zijn de belangen van het personeel in de juiste mate afgezet tegen de belangen van de onderneming),
  • het gelijkheidsbeginsel (gelijke gevallen gelijk behandelen) en
  • het vertrouwensbeginsel (gestand houden van toezeggingen).

“Het beleid van de ondernemer wordt niet getoetst.”

Uit de rechtspraak blijkt dat de Ondernemingskamerde besluiten op met name die beginselen toetst. Het beleid van de onderneming wordt dus niet getoetst, dat is aan de ondernemer. Daarnaast heeft de ondernemer ook enige mate van beleidsvrijheid bij de afweging van de belangen, hetgeen betekent dat de keuze een belang zwaarder te laten wegen dan het andere belang niet zonder meer fout is, maar dat die keuze, afhankelijk van de omstandigheden van het geval, redelijk kan zijn.

Uit de bovengenoemde successcores van ondernemingsraden blijkt dat het (kennelijk) een behoorlijke opgave is voor de ondernemer om aan al die beginselen te voldoen. Daarmee staat vast dat de OR een serieuze rol speelt binnen de onderneming en dat elke ondernemer belang heeft bij een goede relatie tussen hem en de OR.

 

De Ondernemingskamer over het adviesrecht van de OR door de jaren heen

 

Dit artikel is gebaseerd op ‘40 jaar rechtspraak Ondernemingskamer over adviesrecht’, onder redactie van mr. dr. L.C.J. Sprengers en mr. R.D. Poelstra; 2019 Vereniging voor Arbeidsrecht en Boom juridisch, dat onlangs is verschenen bij Uitgeverij Boom (Boomjuridisch).

Gepubliceerd op 04 oktober 2019 door Fiorens
Deel deze publicatie via
Terug naar het overzicht