Partijen die werken met inhuur van opdrachtnemers, freelancers, zzp-ers kunnen nu alvast actie ondernemen om klaar te zijn voor de nieuwe wet, hier wat concrete suggesties.

Er is al veel gezegd en geschreven over de afschaffing van de VAR en de komst van de Wet DBA. De Wet DBA is inmiddels een feit en deze zal per 1 mei 2016 in werking treden [Afschaffing van de VAR is per 1 mei 2016 een feit]. Toch weten we nog altijd niet precies hoe de toetsing en handhaving in de praktijk zal gaan uitwerken. De verantwoordelijkheid en risico’s voor de opdrachtgevers worden in ieder geval groter onder de nieuwe wet, dat is zeker.

 

Wat kan een opdrachtgever nu al doen om voorbereid te zijn?

De Belastingdienst heeft inmiddels een richtlijn uitgegeven die meer helderheid moet brengen: de Handreiking Beoordelingskader Overeenkomsten Arbeidsrelaties, de “Handreiking DBA”. We kunnen er echter van uitgaan dat het nog wel even duurt voordat er echt zekerheid is over de toepassing van de nieuwe regels en de risico’s in de praktijk.

We raden opdrachtgevers aan om nu wel vast actie te ondernemen, door in ieder geval binnen de eigen organisatie een en ander in kaart te brengen:

  • Het is belangrijk om vast goed te inventariseren hoe zzp-ers/opdrachtnemers/freelancers nu precies worden ingehuurd binnen de eigen organisatie. Bij sommige ondernemingen vindt die inhuur eenduidig plaats via één loket, maar we zien ook vaak dat er door het jaar heen en op verschillende plekken binnen de onderneming meerdere personen of afdelingen besluiten tot inhuur en daar ieder op hun eigen wijze vorm aan geven. Ook zien we dat niet alle inhuur wordt ondersteund door gedegen schriftelijke afspraken, terwijl dat wel raadzaam is. Door dit proces van de eigen inhuur in kaart te brengen, te structureren en waar mogelijk eenduidig te maken, wordt zoveel mogelijk voorkomen dat er onbedoeld fouten en dus risico’s ontstaan met mogelijk grote financiële gevolgen.
  • Met het oog op het wijzigende systeem is het handig om vast na te gaan of de opdrachtovereenkomsten die nu binnen de onderneming worden gesloten inhoudelijk gelijkluidend zijn en welke afspraken en kaders hierin zijn opgenomen. Daarbij is het natuurlijk goed om ook vast aandacht te besteden aan het nieuwe kader: is aanpassing naar verwachting nodig of past de huidige praktijk binnen het nieuwe systeem zonder dat dit onnodige risico’s meebrengt? Eventueel valt nu vast te anticiperen op de komende wijzigingen met de (inhoud van de) contracten te sluiten tussen nu en 1 mei a.s.
  • Ook is het verstandig om in overleg te gaan met de managers/personen binnen de organisatie die daadwerkelijk werken met de opdrachtnemers. De manier waarop er in de praktijk gewerkt en gehandeld wordt moet immers aansluiten bij de afspraken in de overeenkomst, aangezien de uitvoering in de praktijk (evenals nu al het geval is met de VAR!) uiteindelijk doorslaggevend is. Zorg dus voor voldoende kennis en bewustzijn bij alle betrokkenen, zodat iedereen binnen de onderneming die werkt met inhuur ook weet op welke manier deze verhouding moet worden vormgegeven en wat er vooral wel en niet moet (gaan) gebeuren in de praktijk.
  • Het valt te overwegen om – nu het systeem nog steeds volop in de vormgevingsfase zit en de precieze uitwerking van de richtlijn van de Belastingdienst nog niet bekend is – nog af te wachten met het helemaal definitief maken van de nieuwe (modellen voor de) opdrachtovereenkomsten voor de eigen organisatie. Inspiratie valt wel vast op te doen bij de modelovereenkomsten die al zijn geaccordeerd en gepubliceerd op de website van de Belastingdienst. Ook kunnen opdrachtgevers een eigen modelovereenkomst opmaken en deze ter goedkeuring voorleggen aan de Belastingdienst. Wij raden aan om goed te bezien welke route voor de eigen organisatie het meest passend is en de kansen en risico’s in kaart te brengen.

 

Pas op met de dagelijkse praktijk, zowel nu als straks

Tot slot adviseren wij opdrachtgevers om de uitvoering van de verhouding met de opdrachtnemer(s) goed in de gaten te houden. Dat is nu al belangrijk, maar ook zeker straks met de komst van de Wet DBA. Ga regelmatig na of de feitelijke gang van zaken wel in overeenstemming is met de overeenkomst, of niet (misschien wel langzaamaan) een en ander toch meer op een dienstbetrekking gaat lijken.

Wij zien ook nu al vaak voorkomen dat opdrachtnemers/zzp-ers/freelancers gewoon meedraaien met de werknemers in de onderneming, dezelfde bedrijfskleding dragen, in dezelfde interne e-mailgroepen zijn opgenomen, administratief meegaan in het “personeelssysteem”, deelnemen aan dezelfde overleggen of vergaderingen, meegaan met teamuitjes etc. Dat hoeft op zich zelf geen probleem te zijn of te leiden tot de vaststelling dat het niet gaat om een opdrachtrelatie, maar het kan uiteindelijk wel omslaan. Zeker als de ingehuurde “opdrachtnemers” ook nog eens vrijwel dezelfde werkzaamheden verrichten of het daar althans sterk op lijkt.

De Belastingdienst en de rechter tellen alle feitelijke elementen bij elkaar op in hun beoordeling, dus hoe meer van zulke elementen er zijn hoe groter de kans dat er op enig moment een onwelgevallig oordeel volgt van de Belastingdienst of de rechter. Dat kan forse kosten met zich brengen aan naheffingen, premies en belastingen. Bovendien kan een en ander ook leiden tot het ontstaan van een andere verhouding tussen partijen dan beoogd, te weten een ongewenste arbeidsverhouding, wat met name een rol speelt bij de vraag of en hoe een overeenkomst beëindigd kan worden en of er een vergoeding is verschuldigd.

 

Conclusie

Ook al is de nieuwe Wet DBA nog niet in werking en laat helderheid over hoe deze in de praktijk zal worden toegepast vooralsnog nog op zich wachten, opdrachtgevers kunnen nu alvast actie ondernemen. Dat kan bijvoorbeeld door de eigen processen rondom inhuur goed in kaart te brengen en zelf vast te structureren. Ook is het goed om alvast aandacht te gaan besteden aan de inhoud van de contractduur, anticiperend op de wet zoals die geldt per 1 mei 2016 (met overgangsrecht tot 1 mei 2017).

Let wel op, voldoen aan het nieuwe systeem betekent alleen dat opdrachtgevers mogelijk fiscaal gevrijwaard worden van heffingen en premies, maar dat betekent niet dat daarmee ook het risico op een (civielrechtelijke) arbeidsovereenkomst helemaal is weggenomen. Uiteindelijk kan een rechter nog altijd vinden dat een opdrachtnemer in feite een gewone werknemer is of is geworden. Dat zou kunnen betekenen dat de “opdrachtnemer” toch een beroep kan doen op de bescherming van het arbeidsrecht (op gebied van beloning, arbeidsongeschiktheid, ontslag etc.). Pas dus goed op met zowel de vastlegging van afspraken als de feitelijke uitvoering.

Gepubliceerd op 29 februari 2016 door Fiorens
Deel deze publicatie via
Terug naar het overzicht